Uluslararası basın meslek örgütlerinden sansür yasasına karşı ortak açıklama: Seçim öncesi kapsamlı bir sansüre yol açabilir

Uluslararası basın meslek örgütlerinden sansür yasasına karşı ortak açıklama: Seçim öncesi kapsamlı bir sansüre yol açabilir
Uluslararası 25 basın meslek örgütü, yayımladıkları ortak bir açıklamayla, TBMM'de görüşülen sansür yasasının serbest bilgi akışını suç haline getireceği uyarısında bulundu ve milletvekillerini ret oyu vermeye çağırdı. Aralarında Medya ve Hukuk Çalışmaları Derneği (MLSA), Uluslararası Gazeteciler Federasyonu (IFJ), Uluslararası Basın Enstitüsü (IPI), Sınır Tanımayan Gazeteciler (RSF) ve Gazetecileri Koruma Komitesi’nin (CPJ) de yer aldığı uluslararası 25 basın meslek örgütü, dezenformasyonla mücadele iddiasıyla hazırlanan ve Türkiye Büyük Milet Meclisi (TBMM) Genel Kurulunda görüşmelerine başlanan "Basın Kanunu ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi” ile ilgili ortak bir açıklama yayımladı. Yasa teklifini "sansür yasası" olarak değerlenen örgütler, hükümetin halihazırda 14 maddesi kabul edilen teklifle Türkiye'de 2023 seçimleri öncesi çevrimiçi bilgi paylaşımını kapsamlı bir şekilde sansürleyeceğini söyledi.

'Habercilik faaliyetlerinin kriminalize edilmesi için bir çerçeve sunuyor'

Medya ve Hukuk Çalışmaları Derneğinin (MLSA) de imzacılarından biri olduğu ortak açıklama şu şekilde: İlk olarak haziranda meclise sunulan ancak iktidar bloğundaki iki parti arasında yaşanan görüş ayrılıkları nedeniyle komisyon aşamasından sonra ertelenen tasarı, sivil toplum ve gazetecilik camiasından gelen sert eleştirilere rağmen bu hafta hiçbir değişiklik yapılmadan yeniden Meclis Genel Kuruluna getirildi. Tasarı, Türkiye’de 2023 yılında yapılacak genel seçimler öncesinde hükümetin kamusal tartışmayı daha da bastırmasına ve kontrol etmesine olanak sağlayacak şekilde, çevrimiçi bilginin kapsamlı bir şekilde sansürlenmesi ve habercilik faaliyetlerinin kriminalize edilmesi için bir çerçeve sunuyor. Tasarı şunları öngörüyor:
  • Korku veya panik yaratmak; ülkenin iç veya dış güvenliğini, kamu düzenini ve toplumun genel sağlığını tehlikeye atmak amacıyla kasıtlı olarak “dezenformasyon ve yalan haber” yayımlamaktan suçlu bulunan kişiler için üç yıla kadar hapis cezası
  • Bilginin anonim hesaplardan, kimliğini gizleyen bir kişi tarafından ya da bir örgütün faaliyetlerinin bir parçası olarak yayımlanması durumunda cezanın %50 oranında artırılması
  • Basın Kanunu’nun internet haber sitelerini de kapsayacak şekilde genişletilmesi. Bu sayede hükümet, Basın İlan Kurumu’nun (BİK) genişletilmiş rolünü kullanarak, yazılı basında olduğu gibi eleştirel yayın organlarını dışlarken internet üzerinden propagandayı finanse edebilecek.

'Son derece siyasallaşmış bir yargı tarafından denetleniyor'

Muğlak bir ifadeyle oluşturulmuş olan dezenformasyon ve “kasıt” tanımlarıyla, Türkiye’nin son derece siyasallaşmış yargısı tarafından denetlenen tasarı, milyonlarca internet kullanıcısını da cezai yaptırım riskiyle karşı karşıya bırakacak ve 2023 seçimleri öncesinde kapsamlı bir sansüre ve otosansüre yol açabilecektir. Medya özgürlüğü ve insan hakları örgütlerinden oluşan bir konsorsiyum, dezenformasyon yasa tasarısının sonuçlarını siyasetçiler ve medya paydaşlarıyla tartışıp bağımsız gazetecilerin özgür ve adil seçim ilkelerine uygun olarak kamu meselelerini haberleştirmede karşılaştıkları zorlukları ele almak üzere 12-14 Ekim tarihleri arasında Türkiye’yi ziyaret edecek. İmzacılar:
  • Amerika PEN
  • Article 19
  • Articolo 21
  • Avrupa Basın ve Medya Özgürlüğü Merkezi (ECPMF)
  • Avrupa Gazeteciler Derneği (AEJ)
  • Avrupa Gazeteciler Federasyonu (EFJ)
  • Bağımsız Gazetecilik Platformu P24
  • Cartoonists Rights Network International (CRNI)
  • Danimarka PEN
  • Gazetecileri Koruma Komitesi (CPJ)
  • Gazetecilikte Kadınlar Koalisyonu (CFWIJ)
  • Güneydoğu Avrupa Medya Kurumu (SEEMO)
  • İngiltere PEN
  • İsveç PEN
  • Medya ve Hukuk Çalışmaları Derneği (MLSA)
  • Medya Araştırmaları Derneği (MEDAR)
  • Norveç PEN
  • Osservatorio Balcani Caucaso Transeuropa (OBCT)
  • Özgürlük Evi – Freedom House (FH)
  • Sınır Tanımayan Gazeteciler (RSF)
  • Uluslararası Basın Enstitüsü (IPI)
  • Uluslararası Gazeteciler Federasyonu (IFJ)
  • Uluslararası PEN
  • Uluslararası İfade Hürriyeti Ağı (IFEX)
  • Yabancı Medya Derneği Türkiye (FMA)