İktidar bloğu anlaşamıyor: Sansür yasası yeni yasama dönemine kaldı

İktidar bloğu anlaşamıyor: Sansür yasası yeni yasama dönemine kaldı
ESRA KOÇAK MAYDA* 
Türkiye, tarihinin en önemli seçimlerinden birisinin arifesinde iken iktidar, “dezenformasyonla mücadele” iddiasıyla muhalif sesleri susturmak için “sansür yasası” olarak bilinen yasa teklifini meclise getirdi.  AKP ve MHP imzasıyla meclis gündemine gelen ve komisyonlardan geçerek genel kurulda görüşülmesi beklenen teklifin iktidar bloğu içerisindeki tartışma ve anlaşmazlıklardan dolayı Ekim ayına ertelendiği söyleniyor. Ankara kulislerinde AKP içinden özellikle 29. maddeye yönelik itirazlar nedeniyle teklifin Ekim ayında çeşitli düzenlemelerle yeniden genel kurula getirileceği konuşuluyor. 

AKP itiraz ederken MHP ısrarcı 

AKP ve CHP kaynaklarından edinilen bilgilere göre, teklifin sosyal medyaya ilişkin düşünüldüğü, ancak özellikle 29. maddenin ”maksadını aştığı” dile getiriliyor. Teklifin 29. maddesi, ”halkı yanıltıcı bilgiyi alenen yayma” suçunu tanımlayarak bir yıldan üç yıla kadar hapis cezası öngörüyor. AKP kanadının itirazı tam bu maddeye iken MHP'nin ise ısrarcı olduğunu söylemekte fayda var. AKP'li kaynaklar, yasa tasarısının gündemdeki tekliflerden sonra görüşüleceğini söyleseler de bir tarih vermiyorlar.  Kulislerde ise teklifin Meclis tatilinden sonra yani Ekim ayında gündeme alınacağı konuşuluyor. 

Basın meslek örgütlerinden meclis temasları

Hatırlanacağı üzere Medya Dayanışma Ağı adıyla biraraya gelen meslek örgütleri, yasaya karşı çıkarak çeşitli eylemler gerçekleştirdi. Türkiye Gazeteciler Sendikası, Türkiye Gazeteciler Cemiyeti, Basın Konseyi, Gazeteciler Cemiyeti, DİSK Basın İş, Çağdaş Gazeteciler Derneği, Parlamento Muhabirleri Derneği ve Türkiye Gazeteciler Konfederasyonu bir araya gelerek yasa görüşülürken çeşitli temaslarda bulundu. AKP, MHP, CHP, İYİ Parti, HDP'yi ziyaret ederek teklife dair itirazlarını dile getiren örgüt temsilcileri komisyon görüşmelerinde de söz alarak madde madde teklifin nelere neden olacağını açıkladı.  Meslek örgütü temsilcilerinin komisyon konuşmalarında özetle şu önerilerde bulunulmuştu:
  • Dezenformasyon gerekçesiyle yasaya eklenen 29. maddenin geri çekilmesi, bu konunun tüm taraflarca yapılacak hazırlık çalışmalarıyla yeniden ele alınması, hapis cezasının kaldırılması, basın ve ifade özgürlüğü savunucuları ile gazetecilerin temsilcilerinin de görev alacağı bir çalışma döneminin ardından yeni bir düzenleme yapılması,
  • Basın kartlarıyla ilgili düzenlemelerin yeniden yazılması, basın kartlarının verilmesine meslek örgütlerinin belirleyici olması, kart iptali yetkisinin Basın İlan Kurumundan alınması, komisyon oluşumunun yenilenmesi, serbest (freelance) gazetecilerin de basın kartı alabilmesi, haber sitesi vasfını yitiren internet sitesi çalışanlarının basın kartlarının iptal edilmemesi/kartın kişisel hak olduğunun belirtilmesi,
  • İnternet haber sitelerindeki kopyala-yapıştır haberciliğinin sona ermesi ve kaliteli haberciliğin güçlendirilmesi amacıyla gazetecilerin üretimlerinin de fikir ve sanat eserleri için uygulanan yasal düzenlemeye alınması, internette haber üreten meslektaşlarımızın telif haklarının güvence altına alınması,
  • Dijital ortamla ilgili düzenlemelerin, haberlere erişim engellerini ortadan kaldıracak biçimde yapılması, internette ifade özgürlüğü savunucusu meslek örgütlerinin sürece katılmasının sağlanması,
  • Gazetecilerin özlük haklarıyla ilgili iyileştirici düzenlemelerin yasaya eklenmesi, yıpranma payı konusunda kayıpların giderilmesinin sağlanması, sendikal örgütlenme önündeki engellerin kaldırılması…

‘Sansür dalgası tüm Türkiye’ye yayılacak’

Meslek örgütleri teklife karşı İstanbul,İzmir, Diyarbakır, Adana gibi birçok ilde eylem düzenledi. "Susturma, korkutma, hapsetme yasasına hayır, basın hürdür sansür edilemez" diyerek Ankara'da merkezi eylemde birlikte açıklama yapan  basın meslek örgütleri adına konuşan Gazeteciler Cemiyeti Başkanı Nazmi Bilgin " Bu yasa temel insan haklarına, haberleşme özgürlüğüne, basın özgürlüğüne aykırıdır. Yani Anayasa’ya aykırıdır. Anayasa ile güvence altına alınan haklarımıza aykırıdır. Bu yönüyle sadece gazetecilerin özgürlüğüne değil, tüm toplumun özgürlüklerini engellemektedir. Yanlış bir bilgiyi alenen yayma suçu oluşturulmuş, 3 yıla kadar hapis cezası getirilmiştir. Bu yasa tüm toplumu yazmaktan, eleştirmekten, sosyal medyada mesaj paylaşmadan alıkoyacaktır. Bu yasa toplumsal bir oto sansür dalgasını tüm Türkiye’ye yayacaktır" dedi.  Eylemde gazeteciler teklifin kendilerini yazamaz hale getireceğini söyleyerek kalemlerini kırdılar.  Teklifi kamuoyunun gündeminde tutmak için örgütler "#SansürYasasınaHayır" hashtagiyle profil karartma eylemlerinden çalıştaylara birçok eylem de düzenliyor.  *Bu işin hakları, Atıf-Gayriticari (CC BY-NC) Lisans ile kısmen saklıdır. Bu iş, MLSA’ya atıf ile ve ticari olmayan amaçlar ile kullanılıp dağıtılabilir.