Dünyada Sansür Gündemi (23-29 Ekim)

Dünyada Sansür Gündemi (23-29 Ekim)

Rusya’da internet sansürü: ‘yasal’ zorlama ve ‘kara kutular’ Suzanne Nossel: Çin modeli sansür dünya çapında yayılıyor Telegram ve LiveJournal artık ‘yasak içerikleri’ kaldırmak zorunda Sudan’da darbeciler interneti kesti Uzmanlardan çevrim içi anonimliği yasaklama teklifine ‘Çin oluruz’ uyarısı

Rusya’da internet sansürü: ‘yasal’ zorlama ve ‘kara kutular’

Adam Satariano ve Paul Mozur imzasıyla The New York Times’ta yayımlanan özel haberde Rusya’nın bir yandan yabancı şirketleri kontrol altına alabilmesine imkan sağlayan teknik kapasitelerini güçlendirirken bir yandan da farklı baskı taktikleri ile ülkedeki internet sansürünü giderek nasıl güçlendirdiği detaylandırılıyor. Satariano ve Mozur’un Rusya dışında yaşayan araştırmacı ve aktivistlere ek olarak halen Rusya’da bulunan 17 telekom uzmanı, araştırmacı ve aktivist ile yaptığı görüşmelere ve bazı hükümet belgelerine dayandırdığı haberde Rusya’nın internet sansürü konusunda giderek nasıl güçlendiği anlatılıyor. Haberde, Rusya’nın internet sansürü uygulamalarının önemli bir ayağını genelge ve yasalarla şirketler üzerinde uyguladığı baskıların oluşturduğuna dikkat çekiliyor. Rusya’nın çoğunlukla Amerika Birleşik Devletleri ve Avrupa Birliği tarafından yapılan düzenlemeleri örnek göstererek yaptığı yasal düzenlemeler ile özellikle yabancı şirketler üzerindeki baskıyı artırdığından bahsediliyor. New York Times’ın kendileri ile iletişime geçmesi üzerine yazılı bir açıklama yapan Rusya’nın RTÜK’ü olarak bilinen Roskomnadzor, Rusya’daki basın kanununun hiçbir şekilde sansüre müsaade etmediğini yalnızca devletin bütünlüğüne tehlike oluşturacak başlıklardaki içerikleri net bir şekilde tanımladığını iddia etti. Açıklamada, yabancı teknoloji şirketlerinin bu bağlamda Rusya yasalarını ısrarlı bir şekilde göz ardı ettiklerine de vurgu yapıldı. Rusya, yabancı teknoloji şirketleri kontrol altına alabilmek için “yasal” baskı yollarına başvururken Rus şirketleri ise giderek artan teknolojik kapasiteleri ile kontrol altında tutuyor. Haberde, Rusya’nın internet sansürü konusunda Çin’i ilham kaynağı olarak görse de işinin Çin’den daha zor olduğundan bahsediliyor. Öyle ki Çin’de internet hizmetleri devlet kontrolündeki üç telekom şirketi tarafından sağlanırken Rusya’da binlerce telekom şirketi bulunuyor. Rusya’nın buna çözümü ise hakkında henüz pek fazla bir şey bilinmeyen “kara kutular” oldu. “Kara kutular” üzerinden Rusya’nın sansür teknolojisini çalışma mantığını “hizmet sağlayıcı ile kullanıcı arasında bir yerde” olarak tanımlayan Satariano ve Mozur, bu aygıtların tüm telekom şirketlerinde devletin onayladığı teknisyenler tarafından kurulduğunu aktarıyor. Aygıtlar, telekom şirketlerinin sistem ve sunucularına paralel olarak kuruluyor ve kilitli bir kafeste tutuluyor. Doğrudan Moskova’da bir merkeze bağlı olan bu aygıtlar sayesinde yetkililer kamuoyunun görmesini istemedikleri içerikleri filtreleyip engelleyebiliyor ve internet sitelerini yavaşlatabiliyor. Satariano ve Mozur, bu teknolojinin giderek dev yabancı teknoloji şirketleri üzerinde de etkili olmaya başladığına dikkat çekerek bu teknoloji sayesinde geçtiğimiz Mart ayında yavaşlatılan Twitter’ın hükümetin kaldırılmasını talep ettiği içerikleri kaldırdığı belirtiliyor. Satariano ve Mozur’a konuşan ABD Dışişleri Bakanlığı İnternet Özgürlükleri Programının eski Başkanı Laura Cunningham, Rusya’nın sansür modelinin dünyadaki diğer baskıcı rejimler tarafından kopyalanarak hızlıca ve kolayca uygulanabileceği uyarısında bulundu. https://www.nytimes.com/2021/10/22/technology/russia-internet-censorship-putin.html

Suzanne Nossel: Çin modeli sansür dünya çapında yayılıyor

Foreign Policy dergisine yazan PEN Amerika CEO’su Suzanne Nossel, Çin’in kendi sınırları içerisinde uyguladığı sansür politikalarının baskıya boyun eğen teknoloji şirketleri ile giderek dünya çapında yayıldığını söyledi. Yazısında Çin’in ülke sınırları içerisinde uyguladığı sansür politikalarını özetleyen Suzanne Nossel, bu uygulamaların Çin’in büyüyen ekonomik ve siyasi gücünün baskılara boyun eğen teknoloji şirketleri sayesinde dünya çapına yayıldığına dikkat çekti. Facebook, Google ve Microsoft’un Çin’in sansür politikaları ile uyumlu uygulama ve platformlar geliştirmeyi plandıklarını, Apple’ın ise Çin pazarına erişimini koruyabilmek için uygulama mağazasında Çin tarafından yasaklanan haber mecralarına ve başlıklara yer vermediği gibi örnekleri paylaştığı yazısında Nossel, kar kaygısının önüne geçilerek ifade özgürlüklerinin savunulması gerektiğini vurguladı. https://foreignpolicy.com/2021/10/26/chinese-censorship-enes-kanter-celtics-browder-is-going-global/

Telegram ve LiveJournal artık ‘yasak içerikleri’ kaldırmak zorunda

Rusya’nın RTÜK’ü olarak bilinen Roskomnadzor, Telegram ve LiveJournal’ı yeni oluşturulan “sosyal ağlar siciline” ekledi. Roskomnadzor’un bu kararıyla birlikte Telegram ve LiveJournal, kurum tarafından belirlenen “yasak içerikleri” kaldırmak ile yükümlendirildi. Sosyal ağların kayıt altına alınmasını öngören teklifin 2020 Aralık ayında yasalaşması ve 2021 Şubat ayında yürürlüğe girmesi sonrası oluşturulan sicil, Eylül 2021 itibariyle faaliyete başladı. Günlük trafiği 500.000’den fazla olan sosyal ağların kayıt altına alındığı sicilde bulunan platformlar, Rusya’da yasak olan içerikleri yönetmek ve engellemek ile yükümlendiriliyorlar. Ekim 2021 itibariyle sicilde Telegram ve LiveJournal dışında Facebook, Twitter, Instagram, YouTube, TikTok, Likee , VKontakte, ve Odnoklassniki bulunuyor. https://meduza.io/en/news/2021/10/26/russia-s-censor-obliges-telegram-and-livejournal-to-block-prohibited-content

Sudan’da darbeciler interneti kesti

NetBlocks, hükümet yetkililerinin gözaltına alındığı 25 Ekim darbe sabahından itibaren Sudan’da internetin kesildiğini kaydetti. Dünya çapında internet kesintilerini takip eden NetBlocks, Sudan’da darbe sabahı başlayan ve 35 saat süren internet kesintisi uygulandığını kayıt altına aldı. Darbe sabahından itibaren farklı servis sağlayıcıların mobil ve sabit hatlarında internet kesintileri olduğunu belirten NetBlocks, kesintilerin Çarşamba gününe kadar farklı zamanlarda ve farklı seviyelerde devam ettiğini paylaştı. Yetkililere bir an önce internet kesintilerine son verme çağrısı yapan Access Now’un #KeepItOn projesinden sorumlu Felicia Anthonio, “internet ve telefon kesintilerinin uluslararası insan haklarının ihlali” anlamına geldiğini belirterek bu uygulamalara bir şeyleri gizlemeye çalışanların sıklıkla başvurduğunu söyledi. https://netblocks.org/reports/internet-disrupted-in-sudan-amid-reports-of-coup-attempt-Q8ov93yn

Uzmanlardan çevrim içi anonimliği yasaklama teklifine ‘Çin oluruz’ uyarısı

Uzmanlar, İçişleri Bakanı Priti Patel’in çevrim içi anonim olma hakkını yasaklama planının internet özgürlükler açısından Birleşik Krallığı Çin’e çevirebileceği uyarısında bulundu. Uzmanlar, İçişleri Bakanı ve Muhafazakar Parti vekili Priti Patel’in Muhafazakar Parti vekili David Amess’in 15 Ekim’de öldürülmesinden sonra 2019 tarihli “Çevrim içi Zararlar Yasasını” düzenleyerek çevrim içi anonimliği yasaklama teklifinin, Birleşik Krallık’taki internet kullanıcılarının özgürlüklerini daha da daraltabileceğine dikkat çekti. Teklifin yasalaşması durumunda her bir internet kullanıcısını kişisel bilgilerini vermeye zorlanacağına dikkat çeken Comparitech.com güvenlik ve gizlilik savunucusu Paul Bischoff, böyle bir sistemin Çin’de halihazırda uygulanan ve internete erişim için kişinin gerçek ismiyle kayıt olmasını gerektiren sisteme benzeyeceğini söyledi. Uzmanlar, aşırılıkçı kişilerin harekete geçmeden saptanabilmesini kolaylaştıracağı iddia edilen teklifin internet özgürlüklerinin son yıllarda halihazırda kısıtlanmasıyla zarar gören azınlık topluluklarına daha fazla zarar vereceğini de belirtiyor. https://www.express.co.uk/news/uk/1509523/UK-online-anonymity-rules-china-online-harms-bill-internet-censorship-evg