Sizin için derlediğimiz erişim engelleri listesini ve sansüre ilişkin haberleri aşağıda bulabilirsiniz.

Aile Bakanının istismar şüphelisi iş insanını bakanlıkta ağırlamasıyla ilgili haberlere erişim engeli

Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanı Derya Yanık’ın yardımcısı İsmail Ergüneş’in, 17 yaşındaki bir çocuğa cinsel istismarda bulunmakla suçlanan iş insanı Sadullah Alagöz’ü soruşturma devam ederken istismarın yaşandığı yerde ziyaret etmesiyle ilgili haber ve tweet’ler, Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığının talebiyle erişime engellendi. Engellenen içerikler arasında Bakan Yanık’ın, Alagöz’ü bakanlıkta ağırladığı buluşmada çekilmiş fotoğrafın kendisi ile ilgili haberler ve bir Free Web Turkey içeriği de yer alıyor. Free Web Turkey, MLSA Hukuk Birimi aracılığıyla bu karara itiraz edecek.

• https://www.freewebturkey.com/aile-bakaninin-istismar-suphelisi-is-insanini-bakanlikta-agirlamasiyla-ilgili-haberlere-erisim-engeli/

Muhammed Yakut’un iddialarıyla ilgili 337 içeriğe erişim engeli: Gazeteler, Twitter, YouTube, TikTok, Facebook ve Ekşi Sözlük…

Muhammed Yakut’un, ‘Deliler Delisi’ isimli YouTube kanalında iktidar ve iktidara yakın iş insanları hakkında çeşitli iddialarda bulunmasıyla ilgili 337 içerik, iddialarda adı geçen iş insanı Metin Güneş’in talebiyle erişime engellendi. Yakut, Güneş’in, Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, AKP Parti Sözcüsü Ömer Çelik ve Çekya Büyükelçisi Egemen Bağış gibi isimleri seks işçisi kadınlarla bir araya getirdiğini ve “muta nikâhıyla” evlendirdiğini iddia etmişti.

• https://www.freewebturkey.com/muhammed-yakutun-iddialariyla-ilgili-337-icerige-erisim-engeli-gazeteler-twitter-youtube-tiktok-facebook-ve-eksi-sozluk/

E-Nabız’ın Katarlılara satıldığıyla ilgili haberlere erişim engellendi

Asuman Aranca imzasıyla dün T24'te yayımlanan ve E-Nabız uygulamasının Katar'a satıldığı ile iki bakan yardımcısının "ihaleye fesat ve rüşvet" davasıyla karşı karşıya geldiğinin iddia edildiği haberler, Sağlık Bakan Yard. Şuayip Birinci‘nin talebiyle aynı gün erişime engellendi. Birinci'nin talebini aynı gün kabul eden Ankara 9. Sulh Ceza Hakimliği, aralarında çok sayıda tweet'in de bulunduğu 70'e yakın içerik için erişim engeli kararı verdi.

• https://twitter.com/freewebturkey/status/1651509900420210688?s=46

“Bilim yuvasında ilkellik” başlıklı köşe yazısına erişim engeli

BirGün yazarı Zeynep Altıok Akatlı’nın Dokuz Eylül Üniversitesi’nde açılması planlanan Deney Hayvanları Araştırma Laboratuvarı'nı eleştirdiği "Bilim yuvasında ilkellik" başlıklı yazısı, üniversitenin talebi üzerine İzmir 4. Sulh Ceza Hakimliği tarafından erişime engellendi.

• https://www.birgun.net/amp/haber/birgun-yazari-zeynep-altiok-akatlinin-bilim-yuvasinda-ilkellik-baslikli-yazisina-erisim-engeli-432112
• https://twitter.com/freewebturkey/status/1651534800493195264?s=46

Türkçe dışında bir dilin konuşulmasını yasaklayan kaymakam, ilgili haberlere erişimi engelletti

Dönemin Erzurum Tekman Kaymakamı Lütfullah Ün, devlet dairelerinde Türkçe dışında bir dilin konuşulmasını yasaklamasıyla ilgili çok sayıda tweet, haber ve PDF dosyası için sekiz yıl sonra erişim engeli kararı aldırttı. Engellenen içerikler arasında İnsan Hakları Derneği’nin (İHD) ilgili yasağa yer verdiği 2015 Yılı İnsan Hakları İhlalleri Raporu da yer alıyor.

• https://www.freewebturkey.com/turkce-disinda-bir-dilin-konusulmasini-yasaklayan-kaymakam-ilgili-haberlere-erisimi-engelletti/

Hilal Kaplan ve eşi hakkındaki haberlere erişim engeli

Sabah gazetesi yazarı Hilal Kaplan ile eski eşi Süheyb Öğüt'ün 34 kişiye dava açtığı ve Kaplan'ın, Öğüt ile boşanarak Tevfik Emre Sarı ile evlendiğiyle ilgili haberler, Kaplan ve Sarı'nın talebi, İstanbul 6. Sulh Ceza Hakimliğinin 28 Nisan tarihli kararıyla erişime engellendi.

• https://twitter.com/freewebturkey/status/1652600732762222592?s=46

Cumhurbaşkanının eski avukatı hakkındaki haberlere erişim engellendi

Aralarında Seyhan Avşar imzasıyla Halk Tv’de yayımlanan ve Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın eski avukatı M.D. İnal'ın bir savcı ile rüşvet pazarlığı yaptığı iddialarının da yer aldığı İnal hakkındaki 79 içerik, İnal'ın talebi, İstanbul And. 4. SCH'nin 25 Nisan tarihli kararıyla erişime engellendi.

• https://twitter.com/freewebturkey/status/1652978936438030336?s=46

CHP'nin internet sitesi "siber saldırılara önlem olarak" yurtdışından erişime kapatıldı

Cumhuriyet Halk Partisi’nin internet sitesi yurt dışına kapatıldı. Sayfada, "Yurt dışından gelebilecek siber saldırılardan korunmak için sistemlerimizi 15.05.2023 23:59'a kadar geçici olarak yurt dışına kapattık. Seçimden sonra görüşürüz" açıklaması yer alıyor.

• https://www.freewebturkey.com/chp-internet-sitesini-yurt-disindan-erisime-kapatti-siber-saldiri-yapilacagi-duyumlari-aliyoruz/

Düzce Üniversitesi Akçakoca Bey Siyasal Bilgiler Fakültesi'nin dekan vekili hakkındaki habere erişim engeli

Sendika.org’un Düzce Üniversitesi Akçakoca Bey Siyasal Bilgiler Fakültesi dekan vekili Ayfer Gedikli hakkındaki “Düzce Üniversitesi’nde soruşturma mobbing uygulayana değil, şikayet edene açıldı” başlıklı haberi Küçükçekmece 3. Sulh Ceza Hakimliği erişime engelledi. Habere göre, Gedikli hakkındaki mobbing şikayeti üzerine üniversite yönetiminin soruşturma açmaması TBMM Kamu Denetçiliği Kurumu’na taşınmış, KDK dekan vekili hakkında soruşturma açılmasına yönelik “tavsiye niteliğinde” karar vermişti.  Haberde, 17 Şubat 2023 tarihli KDK kararına rağmen Gedikli hakkında soruşturma açılmadığı, buna karşın şikayette bulunan öğretim elemanlarına disiplin soruşturması açıldığı ifade ediliyordu

• https://twitter.com/FreeWebTurkey/status/1654765351161278465

Gazeteci Seyhan Avşar'ın hastanede çocuk istismarının parayla üstünün örtüldüğü haberin erişime engellendi

Gazeteci Seyhan Avşar’ın halktv.com.tr’de yayımlanan “Hastanedeki Utancın Üstünü Parayla Örtmüşler” başlıklı haberi kişilik hakları ihlali gerekçesiyle, İstanbul Anadolu 8. Sulh Ceza Hakimliğinin 2 Mayıs 2023 tarihli kararıyla erişime engellendi. Haberde, Avşar, Sağlık Bakanı Fahrettin Koca’ya ait olduğu bilinen Esenler Medipol Hastanesi’nde bir çocuğun istismar edildiği ve olayın aileye ‘manevi tazminat’ adı altında 150 bin TL’lik bir sözleşme imzalatılarak kapatıldığı iddiasını gündeme taşımıştı.

• https://halktv.com.tr/gundem/medipol-hastenesindeki-skandala-erisim-engeli-736459h

Karatekin Üniversitesi lojmanındaki köpeklere yönelik şiddet haberi iddiasına erişim engeli

Sözcü18 haber sitesinin "Karatekin Üniversitesi lojmanlarında 'köpek boğmaca' oyunu" başlıklı haberine Çankırı Sulh Ceza Mahkemesi'nin 3 Mayıs 2023 tarihlikararı ile 'erişim engeli' getirildi.

• https://twitter.com/FreeWebTurkey/status/1654803203702276098

YouTube Cevheri Güven'in Ali Yeşildağ videosunu Türkiye'den görüntülenmeye kapadı

Cevheri Güven’in YouTube hesabında yayınlanan eski koruma Hasan Yeşildağ'ın kardeşi Ali Yeşildağ'ın hükümetten bazı isimlerin rüşvet aldığına ilişkin iddialarını dile getirdiği videosu Türkiye’den görüntülenmeye kapatıldı.

• https://twitter.com/FreeWebTurkey/status/1655195254906052609

Geçtiğimiz hafta boyunca birçok alan adı ve URL sulh ceza hakimliklerince erişime engellendi. Sizin için derlediğimiz erişim engelleri listesini ve sansüre ilişkin haberleri aşağıda bulabilirsiniz.

Sosyal medya fenomeni, hakkındaki hakaret içerikli videoları erişime engelletti

Tiktok fenomeni Ece Ronay, Mehmet Ali Erbil'in kendisine attığı mesajları ifşa etmiş ve ünlü şovmenden “taciz” ve “hakaret” sebebiyle şikayetçi oldu. Bu süreç sırasında kendisi hakkında televizyon kanallarında hakaret içerikli açıklamalar yapıldı. Bu açıklamaların yer aldığı videoların YouTube üzerinde yayınlanması sonucu Ronay, içeriklerin kaldırılması için mahkemeye başvuruda bulundu. Başvuru sonucu Gaziantep 4. Sulh Ceza Mahkemesi tarafından hakaret içerikli yedi sekiz videoya erişim engeli getirildi. https://www.hurriyet.com.tr/kelebek/hayat/ece-ronay-hukuk-mucadelesini-kazandi-42067945

Sahte erişim engeli haberlerine erişim engeli

Aralarında Gazete Duvar’ın da yer aldığı birkaç haber sitesine gönderilen erişim engeli kararının sahte olduğu ortaya çıktı. Konu hakkında haber yapan bu sitelerin haberlerine ise Gaziantep 2. Sulh Ceza Hakimliği tarafından 2022/3087 sayılı karar ile “kişilik hakları ihlali” gerekçesiyle erişim engeli getirildi. https://www.gazeteduvar.com.tr/sahte-mahkeme-karariyla-erisim-engeli-haberlerine-de-erisim-engeli-haber-1566037

IFoX’un erişim engeli haberine erişim engeli

20 Ocak 2022’de yayınlanan Bataklık Operasyonu ile ilgili haberlere erişim engel getirildiği hakkında “Bataklık Operasyonu ile ilgili haberler erişime engellendi” başlıklı haberi yapan Düşünce Suçu(!?)na Karşı Girişim’in (IFoX) haberine Ankara 7. Sulh Ceza Hakimliği tarafından 2022/7124 sayılı karar ile erişim engeli getirildi. https://www.dusun-think.net/haberler/erisim-engeli-haberimize-erisim-engeli-getirildi/

Dezenformasyon yasası TBMM’de

AKP ve MHP vekillerinin hazırladığı dezenformasyonla mücadeleyi destekleyen “Basın Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi” Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) Başkanlığına sunuldu. Türk Ceza Kanununun “Kanunlara uymamaya tahrik” maddesine “Halkı yanıltıcı bilgiyi alenen yayma” başlıklı yeni bir madde eklendi. Açıklamasında ise “Sırf halk arasında endişe, korku veya panik yaratmak saikiyle; ülkenin iç ve dış güvenliği, kamu düzeni ve genel sağlığı ile ilgili gerçeğe aykırı bir bilgiyi, kamu barışını bozmaya elverişli şekilde alenen yayan kimse, bir yıldan üç yıla kadar hapis cezasıyla cezalandırılır. Suçun, failin gerçek kimliğini gizlemek suretiyle veya bir örgütün faaliyeti çerçevesinde işlenmesi halinde, verilen ceza yarı oranında artırılır” ifadeleri yer aldı. https://tele1.com.tr/sosyal-medyaya-sansur-yasasi-teklifi-tbmmde-629723/

Geçtiğimiz hafta boyunca birçok alan adı ve URL sulh ceza hakimliklerince erişime engellendi. Sizin için derlediğimiz erişim engelleri listesini ve sansüre ilişkin haberleri aşağıda bulabilirsiniz.

Güldür Güldür sansürüne yanıt

Güldür Güldür Show’un geçen haftaki bölümü için yayınlanan tanıtımında yer alan Hazine ve Maliye Bakanı Nurettn Nebati hakkında yapılan skeç yayınlanmamıştı. Bu durum, Show TV’nin sansür kararı aldığı iddialarına neden olmuştu. HaberTürk yazarı Fatih Altaylı’ya açıklama yapan Show TV’nin üst düzey yöneticisi, bu iddiaların asılsız olduğunu belirtlerek skecin bir sonraki bölümde yayınlanacağını belirtti. https://www.milligazete.com.tr/haber/10202523/nebati-skecini-yayinlamamislardi-show-tvden-sansur-iddiasina-yanit

RTÜK’ten sansür cezası

Radyo Televizyon Üst Kurumu (RTÜK), dört kanala para cezası verdi. Olayı Twitter hesabından duyuran RTÜK üyesi İlhan Taşçı, yaptığı açıklamada Gezi davasındaki karar duruşması ardından Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) TBMM Grup Başkanvekili Özgür Özel ile Türkiye İşçi Partisi İstanbul Milletvekili Ahmet Şık’ın adiye önünde yaptığı açıklamaları canlı yayınlayan Tele1, Flash TV, KRT ve Halk TV’ye reklam gelirlerinin yüzde üçü kadar para cezası verildiğini belirtti. RTÜK’ün oy çokluğu ile verdiği cezanın gerekçesi olarak “iktidarı küçük düşürme ve aşağılama” gösterildi. https://www.amerikaninsesi.com/a/dort-kanala-para-cezasi-veren-rtuk-e-sansur-suclamasi/6566633.html

Etha’nın haber sitesine erişim engeli

Etkin Haber Ajansı’nın (ETHA) sitesi, Diyarbakır 4. Sulh Ceza Hakimliği tarafından 2022/2225 sayılı karar ile erişime engellendi. 2022 yılı içerisinde bu karar ile haber sitesi toplamda 12 kez engellenmiş oldu. https://twitter.com/FreeWebTurkey/status/1524686107983683584

Geçtiğimiz hafta boyunca birçok alan adı ve URL sulh ceza hakimliklerince erişime engellendi. Sizin için derlediğimiz erişim engelleri listesini ve sansüre ilişkin haberleri aşağıda bulabilirsiniz.

Sayıştay yolsuzluk raporlarının sisteme girilmesini engelledi

Üniversiteler, belediyeler, askeriye, bakanlar gibi kamu kurumlarını denetleyen müfettişlerin yolsuzluk ve usulsüzlükleri belgeleyerek hazırladıkları raporların Sayıştay sistemine girilmesi engellendi. Müfettişlerin bu raporları yaklaşık bir aydır sisteme giremediği bildirildi. https://www.cumhuriyet.com.tr/turkiye/sayistaya-yolsuzluk-kilidi-raporlarin-sisteme-girilmesi-engellendi-1930162?utm_medium=Kategori%20Sayfasi&utm_source=Cumhuriyet&utm_campaign=Kategori%20Sayfasi

HAYKURDER, propaganda paylaşımlara erişim engeli getirtti

Hayvanları Koruma Kurtarma ve Yaşatma Derneğinin (HAYKURDER) başvurusu üzerine, “Müdafaa-i Hürriyet Topluluğu” olarak adlandıran oluşumun sokak hayvanları ve hayvanseverlere yönelik toplumu silahlanmaya ve suç işlemeye tahrik eden paylaşımlarına Silivri Sulh Ceza Hakimliği tarafından erişim engeli getirildi. https://twitter.com/haykurder/status/1520097270921928711

Yeni internet yasasının taslağı tamamlandı

AKP Grup Başkanvekili Mahir Ünal, sekiz aydır üstünde çalıştıkları dijital platformlara dair yeni internet yasa tasarısının tamamlandığını açıkladı. AB ve ABD yasalarını temel alarak hazırladıkları bu yasanın temel insan haklarını, kişisel verileri, özel hayatın dokunulmazlığını koruyacağını, çocuklara güvenli ve özgür bir internet yaratacağını bildirdi. https://www.birgun.net/haber/saray-in-sansur-taslagi-hazir-386094

Güldür Güldür skeci sansüre uğradı

Eğlence programı Güldür Güldür’ün yayınlandığı fragmanında yer alan Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati hakkında yapılan skeç, Cumartesi günü yayınlanan bölümde yer almadı. Programda sansür uygulandığı dikkat çekerken, programın yayınlandığı Show TV kanalından açıklama gelmedi. https://halktv.com.tr/gundem/guldur-guldurun-nebati-skecine-sansur-675791h

Geçtiğimiz hafta boyunca birçok alan adı ve URL sulh ceza hakimliklerince erişime engellendi. Sizin için derlediğimiz erişim engelleri listesini ve sansüre ilişkin haberleri aşağıda bulabilirsiniz.

Cumhuriyet Gazetesi haberine erişim engeli

7 Mart 2019 tarihinde gazeteci Alican Uludağ’ın iş adamı Fettah Tamince hakkında yaptığı habere, 19 Nisan 2022 tarihinde Ankara 3. Sulh Ceza Hakimliği tarafından erişim engeli getirildi. https://twitter.com/FreeWebTurkey/status/1516675149768151047

TamgaTürk’ün üç haberine erişim engeli

TamgaTürk haber sitesinde, Sedat Peker’in videolarında bahsettiği Metin Kıratlı hakkında yapılan üç habere erişim engeli getirildi. https://www.tamgaturk.com/tamgaturk-un-3-maasli-metin-kiratli-ile-ilgili-3-haberine-birden-erisim-engeli-getirildi/47134/

İZBETON A.Ş. hakkında yapılan haberlere erişim engeli

İZBETON A.Ş.’de ihale dosyalarının istendiği, soruşturma başlatıldığı gibi iddialar hakkında yapılan haberler, İzmir 1. Sulh Ceza Mahkemesi tarafından, şirketin ticari itibarının zedelendiği ve kişilik hakları ihlali gerekçesiyle erişime engellendi. https://www.gercekhaberci.com/mahkeme-den-izbeton-karari-o-haberlere-erisim-engeli/161544/  

Geçtiğimiz hafta boyunca birçok alan adı ve URL sulh ceza hakimliklerince erişime engellendi. Sizin için derlediğimiz erişim engelleri listesini ve sansüre ilişkin haberleri aşağıda bulabilirsiniz.

Twitter’dan birçok hesaba erişim engeli

Genellikle Ege bölgesine yönelik yayınlar yapan yeni medya mecrası Dijital Gaste’ye ait hesap, televizyon programı Güldür Güldür’e ait bir videoyu paylaşmasının ardından Twitter tarafından kilitlendi. Twitter’ın verdiği gerekçe ise özel olarak üretilen/dağıtılan kişisel medyayı, çekilen kişinin açık izni olmadan yayınlamaya veya paylaşmaya karşı Twitter kurallarını ihlal ettiği olarak verildi. Emek odaklı yayınlar yapan Emek Dünyası adlı portalın hesabı da askıya alındı. Hesap yöneticilerinin aktardığına göre, kendilerine bu konuda bir bilgilendirme yapılmadığı belirtildi. https://twitter.com/obefintlig/status/1514194733475975177

RTÜK, Euronews için lisans alma şartını kaldırdı

RTÜK, geçtiğimiz aylarda ‘internet yayın lisansı almayı’ zorunlu kıldığı yabancı haber siteleri Euronews, Deutsche Welle (DW) ve Voice of America (VoA) için yeni kararlar verdi. Euronews için lisans alma şartını kaldıran RTÜK, DW ve VoA için mahkemeden erişim engeli talep edilmesi aşamasında olduğunu bildirdi. RTÜK üyesi İlhan Taşçı’nın Twitter üzerinden yaptığı paylaşımda şu ifadeler yer aldı: “RTÜK’ün lisans almasını istediği http://tr.euronews.com lisansa tabi bölümlerini, video kısımlarını ve yayın tekniğini değiştirdiği için bugünkü Üst Kurulda; lisans almasının zorunlu olduğuna ilişkin karar geri alındı. Site lisans almaksızın yayınına devam edebilecek” https://www.birgun.net/haber/rtuk-euronews-e-linsans-sartini-kaldirdi-dw-ve-voa-icin-ise-erisim-engeli-isteme-asamasinda-384086

ETHA’ya iki haftada üçüncü erişim engeli

Etkin Haber Ajansının (ETHA) haber sitesi, Diyarbakır 5. Sulh Ceza Hakimliği tarafından 2022/2173 sayılı karar ile erişime engellendi. Ajansın internet sitesi en son 1 Nisan’da ve 6 Nisan’da erişime engellenmişti. http://www.etha39.com/haberdetay/ajansimiza-2-haftada-3-erisim-engeli-158678

2017’de yayın hayatına başlayan kadın haber ajansı JinNews, 1 Nisan 2022 itibariyle 43. kez erişime engellendi. Erkek egemen medya yapısına karşılık tamamı kadın gazetecilerden oluşan ajans, kurulduğu günden bu yana başta kadın, LGBTİ+ ve çocuklar olmak üzere hak odaklı haberciliği esas alıyor, dünyadaki ve ülkedeki gündemi yakından takip ediyor

SİBEL YÜKLER

JinNews, kendisinden önce yayıncılık yapan ve KHK ile kapatılan Jin Haber Ajansı (JINHA) ve Gazete Şûjin’in devamı niteliğinde. Ajans çalışanlarının tamamının kadınlardan oluşması ve kadın odaklı haberciliğin esas alınması JinNews’i diğer medya kuruluşlarından ayıran yegane özellik olsa da gazetecilik anlamında ayrıldığı bir nokta yok. Ancak yine de en büyük sorun, erkek egemen yaygın medya anlayışının JinNews’in haberciliğini çoğu zaman görmezden gelmesi. Oysa hükümet ve yargı nezdinde aynı şeyi söylemek mümkün değil. Ajansın ilk web sitesi jinnews.com.tr, 9 Ocak 2013 tarihinde Fransa'nın başkenti Paris'te, Fidan Doğan, Leyla Söylemez ve Sakine Cansız’ın öldürülmesine ilişkin yayınlanan “MİT'e Paris Katliamı soruşturması” haberi gerekçe gösterilerek ilk kez Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu (BTK) tarafından erişime engellendi. BTK’nin 23 Ocak 2018 tarih ve 30195 sayılı kararı doğrultusunda, “23/01/2018 tarih ve 490.05.01.2018.-30195 sayılı kararına istinaden bu internet sitesin (jinnews.com.tr) hakkında idari tedbir uygulanmaktadır” denildi. Web sitesi, jinnews1.com.tr ismi ile güncellendi.  Bu tarihteki ilk karardan sonra JinNews, 2 Şubat 2018 tarihinde getirilen kararla birlikte sadece 10 gün içinde tam sekiz kez erişime engellendi. BTK’nin 5651 sayılı kararı doğrultusunda, “02/02/2018 tarih ve 490.05.01.2018.-41041 sayılı kararına istinaden bu internet sitesi (jinnews6.com) hakkında idari tedbir uygulanmaktadır” denildi. Henüz üç aydır yayın yaparken 10 günde sekiz kez erişime engellenmesi, sonraki tarihlerde aynı gün içerisinde bazen iki, bazen üç kez erişim engeli getirilmesi, basın özgürlüğü ve halkın haber alma hakkının gaspı olduğu kadar, aynı zamanda JinNews’in yayın çizgisine ve kadın haberciliğine dönük sansür olarak da nitelendirilebilir. Bu noktada ajansın editörlerinden Ayşe Güney, “Bu engellemelerin altında, bugün sokakta sadece kadın olduğu için katledilen, emeği sömürülen, iradesi yok sayılan ve tüm bunlara karşı direnen kadınların sesi olduğumuz gerçeği var. Fakat mücadele yürüten kadınlar nasıl ki geri adım atmıyorsa biz de yazmaya, gerçekleri göstermeye devam ediyoruz” diyor.

BTK’nın suç duyurusuyla dava açıldı

Ajansa, “23/09/2021 tarihli ve 2021/3238 D. İş sayılı Diyarbakır 3. Sulh Ceza Hakimliği kararı”, “24/09/2021 tarihli ve 2021/4557 D.İş sayılı Diyarbakır 1. Sulh Ceza Hakimliği kararı” ve “06/10/2021 tarihli ve 2021/5440 D.İş sayılı Diyarbakır 5. Sulh Ceza Hakimliği kararı” gibi kararlar ile birçok kez sulh ceza hakimlikleri tarafından da erişim engeli getirildi. Ancak JinNews’in ifade ve basın özgürlüğü kapsamında uğradığı ihlaller ve yargı kıskacı erişim engelleri ile sınırlı değil. BTK, yapılan haberleri gerekçe göstererek ajans hakkında 2018 yılında Diyarbakır Cumhuriyet Başsavcılığına suç duyurusunda bulundu. Başlatılan soruşturma kapsamında Haber Müdürü Safiye Alağaş hakkında “örgüt propagandası” iddiasıyla iddianame hazırladı. Diyarbakır 4. Ağır Ceza Mahkemesinde görülen davada, Alagaş iki celse sonra beraat etti. Ajans hakkında daha sonra iki farklı dava daha açıldı. Van ve Diyarbakır’da cezaevlerindeki tecrit, açlık grevleri ve Abdullah Öcalan’a ilişkin yapılan basın açıklamalarını takip etmeleri nedeniyle açılan davaların ikisi de “gazetecilik faaliyeti” kapsamında değerlendirilerek beraatle sonuçlandı. Muhabir ve editörlere de çeşitli haberler nedeniyle bugüne kadar 50’ye yakın dava açıldı. Kimisi Van’da helikopterden atılarak yapılan işkenceyi duyurduğu, kimi eylem takip ettiği, kimi cinsel istismar haberi yazdığı için hakim karşısına çıktı, bazıları failler tarafından taciz ve tecavüzle tehdit edildi.

 Kadın aktivistlerin tutuklandığı gün 3 kez erişime engellendi

JinNews’in bugüne kadar getirilen erişim engellerine yaptığı itirazlar ya cevapsız kaldı ya da reddedildi. Yaklaşık bir ay önce ise başvuruları birleştirerek Anayasa Mahkemesine (AYM) taşıdılar. Ajansın editörü Güney, “Kadınların özgürlük mücadelesinin büyümesi bugün iktidarın en çok korktuğu şey” diyor ve bugüne kadar en çok erişim engeli getirilen basın organlarından olmalarını da şöyle açıklıyor: “Kadın mücadelesi yürüten aktivistler, yargı eliyle tutuklama ve ağır cezalarla, polis yani devlet eliyle de gözaltı, tehdit ve şiddetle bastırılmaya, sindirilmeye, korkutulmaya çalışılıyor. Biz de engelleme, yasak, sansür ve tabii ki gözaltı ve tutuklama ile aynı baskıya maruz bırakılıyoruz. 8 Mart, 25 Kasım, İstanbul Sözleşmesi eylemleri gibi kadınların sokakta olduğu, direndiği dönemler veya kadınlara dönük gözaltı ve tutuklamaların olduğu dönemlerde daha çok engelleniyoruz. TJA Sözücüsü Ayşe Gökkan’ın tutuklandığı gün içinde üç kere erişim engeli geldi ajansımıza. Yine Musa Orhan gibi faillere dönük yaptığımız haberler sonrası engelleniyoruz. 1 Nisan günü ajansımıza üst üste iki erişim engeli getirildi.” Güney, engel kararının hangi haberden kaynaklı verildiğine dair açıklama yapılmadığını söylüyor. Güney’e göre, erişim gellerinin yanı sıra bazı sosyal medya platformları da haberlerini sansürleyebiliyor. Paris cinayetine ilişkin yapılan MİT haberi ve Afrin’de kadınların kaçırıldığını duyuran haber, sansürlenen haberlerden bazıları. JinNews, şu an jinnews41.xyz adresi üzerinden yayına devam ediyor. 

SİBEL YÜKLER

Yeni Ülke, Özgür Ülke, Özgür Gündem, Özgürlükçü Demokrasi ve nihayet Yeni Yaşam… Kürt basını denince daha eskilerin Özgür Ülke, sonraki nesillerin de ilk önce Gündem gelirdi aklına. Tâ ki 2016 yılına kadar. Kürt medyasının bombalar, cinayetler, kapatılmalar, cezaevleri ve türlü baskılarla geçen “özgür basın” tarihi, 2016 yılında ilan edilen OHAL’in ardından kayyum atamaları ve KHK kapatmalarına da tanıklık etti.  Özgür Ülke’yi de sayarsak yaklaşık 30 yıla yakın yayın hayatını sürdüren Özgür Gündem, gazetenin üzerindeki baskılar, eş genel yayın yönetmenleri ve danışma kurulu üyelerine yönelik dava, gözaltı ve tutuklamaların ardından 16 Ağustos 2016 yılında son kez yayınlandı.  O gün 100’ü aşkın polis eşliğinde gazeteye baskın yapıldı. Hem haber yapmak hem de dayanışmak için Gündem’e giden gazetecilerin canlı yayınları eşliğinde gazete çalışanları darp edilerek gözaltına alındı, çevik kuvvet otobüsünde yedi saat ters kelepçe ile darp edildi. Üç gün sonra serbest bırakılan gazetecilere, ironik bir şekilde “polise mukavemet” ve “kamu görevlisine hakaret” suçlamalarıyla dava açıldı. Davada yargılanan 22 gazeteci, bu davadan 21 Aralık 2022 tarihinde beraat etti. Gündem, Ağustos 2016 yılında KHK ile kapatılıp ekipmanlarından eşyalarına kadar her şeyine el konulunca gazeteciler, Özgürlükçü Demokrasi ismiyle okuruyla yeniden buluştu, ancak 2018 yılında o da kapatıldı. Bu yazıyı hazırlarken görüşlerine başvurduğum, her iki gazetenin ardından bugün Yeni Yaşam’ın da editörlüğünü sürdüren Reyhan Hacıoğlu’na göre, Türkiye’nin Afrin Operasyonu sırasında dönemin Başbakanı Binali Yıldırım’ın medyaya verdiği “15 maddelik ‘haber talimatına’ uymamaları, operasyonu ‘savaş’ ve ‘işgal’ adıyla tanımlamaları, kayyum atanarak gazetenin kapatılmasına neden oldu. Ardından gazetenin basıldığı Gün Matbaasına da kayyum atandı, çalışanları tutuklandı. Özgürlükçü Demokrasi’den ise tutuklanan Hacıoğlu dahil altı editörün yargılamaları 16 ay sürdü ve çeşitli cezalar alarak tahliye edildiler. Ancak dava bozularak geri döndü.  Tüm bu sürecin sonunda özgür basın, 2018’den beri yoluna artık Yeni Yaşam gazetesiyle devam ediyor. Peki, sadece Özgür Gündem'in 500’e varan baskısının 450'den fazlasının sansüre uğradığı, çalışanlarının hala yargılandığı bir “basın özgürlüğü”tablosunda Yeni Yaşam yoluna nasıl devam ediyor? 

MİT mensubu haberiyle gelen tutuklamalar ve erişim engelleri

Yeni Yaşam’ın karşılaştığı baskılardan en bilineni Libya'da hayatını kaybeden MİT mensubuyla ilgili habere ilişkin davada Yeni Yaşam Gazetesi Genel Yayın Yönetmeni Ferhat Çelik ve Yazı İşleri Müdür Aydın Keser’in de tutuklu yargılanması. Daha sonra tahliye edilseler de iki yılın sonunda Çelik ve Keser, “istihbarat faaliyeti ile ilgili bilgi ve belgeleri ifşa etmek” suçundan 4 yıl 8'er ay 7'şer gün hapis cezası aldı. Bir diğeri de tabii internet sitesine getirilen erişim engelleri. Gazetenin internet sitesi “yeniyasamgazetesi.com” ilk olarak 2019 yılında mahkeme kararıyla erişime engellendi. Engelleme kararı ve içeriği gazeteye bildirilmediği için hukuki süreçte başlatılamadı.  İlk engellemenin ardından yayına devam ettikleri “yeniyasamgazetesi1.com” internet sitesi de 25 Eylül 2020 tarihinde, Hatay Valiliği İl Jandarma Alay Komutanlığının talebiyle Hatay 1. Sulh Ceza Hakimliği tarafından engellendi. Erişim engeli ile ilgili kararda, “25/09/2020 tarihli D. İş sayılı karara istinaden Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu tarafından koruma tedbiri uygulanmaktadır" denildi, ancak engele gerekçe gösterilen haberle ilgili bir bilgi verilmedi. Karara ilişkin İstanbul 7. Sulh Ceza Hakimliğine yapılan itiraz ise 14 Ekim 2020 tarihinde reddedildi. Avukatlar, Anayasa Mahkemesine (AYM) başvurdu, henüz bir karar verilmedi. Gazetenin son olarak “yeniyasamgazetesi2.com” alan adıyla yayın yaptığı internet sitesine ise Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumunun (BTK) bu kez 28 Ocak 2022 tarihli ve 490.05.01.2022-93448 sayılı kararıyla erişim engeli getirildi. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın imzasıyla Resmi Gazete’de yayınlanan ve kamuoyunun “Sansür Genelgesi” olarak yorumladığı genelge sonrası ilk erişime engelleme girişimi de böylece Yeni Yaşam gazetesi ile Kürtçe yayın yapan Xwebûn gazetesinin internet sitelerine yönelik oldu.  Avukatların itirazı üzerine Ankara 3. Sulh Ceza Mahkemesi, “haber içeriğine ilişkin gerekli denetim ve ekspertiz eksikliği nedeniyle” xwebun.org sitesine getirilen erişim engeli kararını iptal etti. Yeni Yaşam üzerindeki engel ise kararın cuma günü verilmesi ve araya hafta sonu girdiği için BTK’nın mahkemeye başvuramaması sonucu kaldırıldı.  Böylece Şubat 2022 itibariyle Kürt basınından Yeni Yaşam 3, Xwebûn 1, Mezopotamya Haber Ajansı 36 ve Jin News ise 41 kez erişime engellenmiş durumda bulunuyor. Hacıoğlu’na göre, “Öyle bir hukuksuzluk ki örneğin hafta sonu karar alınıyor ve iki gün karara ulaşamıyorsun. Gerekçeye bile gerek duymuyorlar. Bir sabah uyanıyorsun ve site kapatılıyor.”

Erişim engeli haberlerine de erişim engeli

Bir diğer engelleme biçimi de haberlere ilişkin olanlar. Mizah dergisi LeMan’ın 22 Ocak 2020 tarihinde yayınladığı “Berat Albayrak’ın Kanal İstanbul güzergahında arazisinin olduğu ortaya çıktı” başlıklı karikatüre sulh ceza kararıyla erişim yasağı getirilmişti. Bu engellemeyi duyuran Yeni Yaşam gazetesinin haberine de Hatay 1. Sulh Ceza Hakimliği tarafından erişim engeli kararı getirildi. Daha önce de Albayrak’ın Kanal İstanbul güzergahında arazi aldığına yönelik habere erişim engeli getirilmişti. Bu habere erişim engeli getirildiğini duyuran habere de erişim engeli getirildi. Hacıoğlu bu durum için, “Haberde Berat Albayrak'ın sadece ismi geçmiş ama ona bile ‘kaldırın’ deniyor. Bu aslında düşünce ve ifade özgürlüğüne büyük bir darbedir” diyor.  “TCDD’den bakanın üniversitesine bina”, “İmamoğlu: Kavakçı’nın Metro A.Ş.’ye borcu var”, “Yağma Varlık Fonu ile sürüyor”, “Irkçılık bir kadını öldürdü”, “Denizli’de bir çocuğa istismar”, “Okul müdüründen öğrencilere istismar ve hakaret”, “CHP ve HDP torba yasaya şerh koydu” ve “Gercüş tecavüz soruşturması: Uzman çavuş, polis, korucu 27 isim var” başlıklı haberler, erişim engeli getirilen 15 haberden yalnızca birkaçı.

BİK’in ilan zorunluluğu sansürü artırdı: Gazete, cezaevlerine giremiyor

“Muhalifsen, özgür basındaysan, daha doğrusu Kürt basınındaysan birçok şey çok daha yorucu olabiliyor” diyen Hacıoğlu da kapatılmak dışında her türlü baskıyla karşı karşıya kaldıklarını söylüyor. Ancak yine de Türkiye’de basın ve ifade özgürlüğü açısından son yılların en büyük sorununa, yani Basın İlan Kurumunun ilan zorunluluğu getirmesiyle birlikte başlayan sansür ve baskı ortamına dikkat çekiyor:  “Yeni Yaşam, evet bugün kapatılmıyor, el konulmuyor ya da biz henüz tutuklanmıyoruz ama sürecin ruhuna uygun olarak ciddi bir ekonomik baskı ile karşı karşıyayız. Örneğin; özgür basının en önemli okuyucuları cezaevleridir, çünkü bu yayınlar onların sesi. O yüzden özgür basın en çok da cezaevlerinden takip edilir. Peki bu kez ne yaptılar? Basın İlan Kurumundan ilan zorunluluğu getirdiler. Bu, beraberinde bir sansürü ve kontrolü de getirir ki biz ilkesel olarak hiç bu işe girişmedik. Bunu kabul etmememiz gerekçe gösterilerek Yeni Yaşam cezaevlerine alınmıyor. İnanın Yeni Yaşam'ı görmeyen birçok cezaevi var, bazıları ilk çıktığında alabildi ama birçok cezaevine dört yıldır hiç giremedik.” Söz konusu “cezaevi yasağı”, ilk olarak 2018 tarihinde Diyarbakır 1 No'lu T Tipi Kapalı Cezaevi Müdürlüğü tarafından başlatıldı. Yasak, 5275 sayılı Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanun’un 62. maddesi ve Ceza İnfaz Kurumlarının ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Tüzüğün 42. maddesi ile Ceza İnfaz Kurumları ile Kütüphane ve Kitaplık Yönergesi’nin Kuruma Kabul Edilmeyecek Yayınlar başlıklı 11. maddesiyle açıklandı. Daha sonra Mardin E Tipi Cezaevi’ndeki tutukluların talep ettiği gazete, “Bakanlık kararı” denilerek verilmedi. Bu yasak, diğer cezaevlerinde de olmayan bir “Bakanlık kararı” gerekçe gösterilerek uygulamaya koyuldu. 

‘Kürt basına yönelik baskıyı görmezden gelme hali var’

Son olarak Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Yeni Yaşam’dan tutuklanan gazeteciler için, “Onlar gazeteci değil” sözlerini hatırlatan Hacıoğlu, basın camiasında da Kürt medyasına yönelik baskı ve sansüre dair bir “görmezden gelme hali” olduğunu söylüyor: “Gazetecilik meslek sayılmadığı gibi bir suç sayılıyor. Neden? Çünkü korkuyorlar. Basın iktidarların onay mercileri değildir, kamu haberciliği, kamu yararı, kamunun bilgilenme hakkı vardır ve aslında biz onları korumak için mücadele ediyoruz. Ama şurada bir parantez açmak istiyorum. Bir yerde baskıya ‘alıştık’ ama muhalif basın içinde Kürt basınına, Kürt gazetecilere yönelik görmeme, görmezden gelme hali çok düşündürücü. İnsan konduramıyor da ama yaşıyoruz ve aslında hiç aşamıyoruz da! Dile getirmek istedim.”

TikTok’un paylaştığı verilere göre Türkiye, 2021’in ilk altı ayında dünyanın en çok içerik kaldırma talebinde bulunan ikinci, en çok içerik kaldırtan üçüncü ülkesi oldu. İkinci 6 aylık dönemde ise yine yasaları ihlal ettiği gerekçesiyle 113 ayrı erişim engelleme talebinde bulunuldu ve 200 içerik erişime engellendi

ALİ SAFA KORKUT

TikTok, Şeffaflık Merkezi’nde 2021 yılına ait içerik kaldırma taleplerini gösteren “Resmi Makamların İçerik Kaldırma Talepleri Raporu”nu yayımladı. Türkiye, dünya genelinde hükümetlerden gelen kaldırma talepleri ile bu taleplerin kaçının işleme konduğuna dair verileri gösteren raporda, Google ve Twitter’ın yayımladığı raporlarda da olduğu gibi yine zirveyi zorlar bir konumda yer aldı. Rapora göre Türkiye resmi makamları, 5651 Sayılı “İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi ve Bu Yayınlar Yoluyla İşlenen Suçlarla Mücadele Edilmesi Hakkında Kanun”u ihlal ettiği gerekçesiyle Ocak 2021-Haziran 2021 döneminde 113 ayrı kaldırma talebinde bulundu. Türkiye, bu veriyle dünyada Rusya’nın ardından en çok içerik kaldırma talebinde bunan ikinci ülke oldu. Üçüncü sırada ise 9 Ekim 2020’den 21 Kasım 2021’e kadar TikTok’a erişimi uzun aralıklarla tam dört kez yasaklayan, 94 içerik ile Pakistan yer aldı. Türkiye, kaldırma talebinde bulunulan içerik sayısı bakımından da 24,201 içerik ile Pakistan, 2103 içerik ile Rusya ve 375 içerik ile İsrail’in ardından dördüncü sırada yer aldı. Rapora göre Türk resmi makamları, 2021’in ilk altı ayında TikTok’tan 270 içerik için kaldırma talebinde bulundu. Bu kaldırma talepleri kapsamında kaç içeriğin kaldırıldığına dair verileri de paylaşan TikTok, 250 kaldırma ile Türkiye’nin, 19,239 veri ile Pakistan ve 894 veri ile Rusya’nın ardından dünyanın en çok içerik kaldırtan üçüncü ülkesi olduğunu belirtti. Türkiye’nin 2021’in ilk altı ayındaki içerik kaldırma karnesini 2020’nin ilk altı ayı ile kıyasladığımızda ise kaldırma talepleri ve kaldırılan içerik sayısında büyük bir artış olduğu görülüyor.

2021’in 2. yarısında 200 içerik erişime engellendi

TikTok, 2021’in ikinci yarısındaki içerik kaldırma taleplerine dair verilerini resmi internet sitesinden yayımlamadı ancak TikTok Türkiye yetkilileri, 19 Ocak’ta TBMM Dijital Mecralar Komisyonuna sunduğu raporda Haziran - Aralık 2021 döneminde Türkiye resmi makamlarından 113 erişim engelleme talebi alındığını; büyük bir kısmı Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu (BTK) ile Erişim Sağlayıcıları Birliği (ESB) tarafından yapılan bu talepler sonucunda 200 video ve 18 hesaba erişimin kısıtlandığını belirtti.

Ertuna: Unutulma hakkı, yolsuzluk ve usulsüzlük içeriklerini kaldırmak için kullanılıyor

Gazeteci ve akademisyen Can Ertuna, genel olarak içerik kaldırma kararlarına dair bütüncül bir olumlu ya da olumsuz yorum yapmanın mümkün olmadığını söyledi. İçerik kaldırma ve erişim engellemelerinin yasal dayanağı olan 5651 sayılı kanunun sekiz ve dokuzuncu maddeleri ile unutulma hakkını değerlendiren Ertuna, bunların hukuk sisteminin sağlıklı işlediği ülkelerde temel bir hak olduğunu ancak Türkiye’de yolsuzluk, usulsüzlük ve rüşvetle ilgili içerikleri kaldırmak için kullanıldığını belirtti. İçerik kaldırma kararlarının hukuk sisteminin iyi işlediği ülkelerde faydalı olduğunu söyleyen Ertuna, “Bu kararların oralarda daha çok, kişi ve kişilik haklarını koruma şeklinde gerçekleştiğini görüyoruz ancak oralarda dahi neyin sansür, neyin kişilik hakkını güvence altına almaya dönük bir karar olduğu yönünde bir tartışma var. Bu zaten küresel ölçekte de güncel koşullar çerçevesinde yanıt aranan bir soru ve bu ince çizgi Türkiye’de bizi çok başka bir noktaya görütürüyor” dedi. Ertuna, sansür ifadesinin kaldırma kararı çıkan içeriklere göre kullanıldığını söylerken MEDAR raporuna atıfta bulunarak içerik kaldırma kararlarıyla en çok karşılaşan gazetelerin, yolsuzluk ve usulsüzlük konularını haberleştirip muhalefetin sesine de yer veren yayımcılar olduğunu belirtti. Hal böyleyken kaldırma kararlarının sansür olarak değerlendirilmesinin normal olduğunu kaydeden Ertuna, “Erişim engelleme ve kaldırma kararı en çok yolsuzluk, usulsüzlük ve görevin kötüye kullanılması konulu içeriklere veriliyor fakat bu kararların gerekçelerine baktığımızda ezici bir biçimde kişilik hakkı ihlali, unutulma hakkı ya da ticari itibarın zedelenmesinin öne sürüldüğü görülüyor” diye konuştu.

Kütküt: Kısıtlamalar, Türkiye’deki demokratik atmosferden bağımsız değerlendirilemez

Dijital iletişim uzmanı Özgür Mehmet Kütküt, veriler üzerinden daha doğru bir sonuca ulaşabilmek için ülkelere göre TikTok’taki kullanıcı ve toplam içerik sayılarına ihtiyaç duyulduğunu söylerken “Yine de rapordaki mevcut verilerden Türkiye’nin oldukça yüksek bir talep ve kaldırma oranına sahip olduğunu görüyoruz. Bu durum Türkiye’nin gerileyen demokrasi karnesini anımsatıyor. Bu açıdan sosyal medya üzerindeki kısıtlamaların Türkiye’deki genel demokratik atmosferden bağımsız değerlendirilemeyeceğini düşünüyorum” dedi. Türkiye’nin, teknolojiyi kendi mevzuatına uyumlaştırırken ifade özgürlüğü, kişilik hakları gibi konularda doğru çerçeveleri çizemediğini söyleyen Kütküt, 5651 sayılı kanun hakkında “Dijital yasadaki tanımları anlamakta zorlanıyorum. Bu noktada yasanın mutlaka değiştirilmesi gerektiği fikrine katılıyorum ancak ülkemizde hukuk sistemiyle ilgili temel sorun mevzuattan çok, uygulamada. Bu açıdan uygulamada mevzuatın ötesinde bir yaklaşım değişikliği gerekiyor” diye konuştu. TikTok’un politik bir alan olduğuna değinip, özellikle platformdaki işçi sınıfının toplumsal muhalefet için bir kıvılcım olduğunu söyleyen Kütküt, “Ben TikTok’u işçi sınıfının mecrası olarak tanımlıyorum. Burada daha çok muhalefetin gündeminde olan konular işçi sınıfı tarafından ele alınıyor. Bugün yaşadığımız ekonomik krizin, doğrudan mağdurları aracılığıyla TikTok’ta yeniden tanımlandığını görüyoruz. Bu krizin toplumda yarattığı çaresizlik halinin, direkt mağdurları tarafından sergilenmesi de ekonomik krizden işçi sınıfı kadar etkilenmeyen insanları da işçilerin yanına çekiyor” dedi. Bu sayede uygulamanın daha popüler hale gelip kullanıcı sayısını artırdığını belirten Kütküt, “Sosyal mecralar daha geniş bir kullanıcı tabanına eriştikçe daha fazla baskı ve sansür altına girme riski taşıyorlar. Mecra, popülerleştikçe dikkat çekiyor ve sansüre uğrama riski de artıyor. TikTok’taki kitlenin, güncel sorunlarının artmasıyla dilini keskinleştirmesi de buraya daha fazla dikkat çekilmesine sebep olmuştur. TikTok popülerleştikçe belli alanlardaki şikayet ve raporlama süreçlerinin artması da muhtemel” ifadelerini kullandı.